“Inwazja” – wezwanie TVP do wyciągnięcia konsekwencji

Opublikowano przez

Poniżej zamieszczam pismo wzywające nowy zarząd TVP do wyciągnięcia konsekwencji za pseudodokument “Inwazja” będący elementem nagonki na społeczność LGBTQIA w 2019.

Jakub Gawron
20 grudnia 2023

Prezes TVP
Zarząd TVP
Rada nadzorcza TVP
ul. Jana Pawła Woronicza 17
00-999 Warszawa

Szanowni Państwo

Zwracam się do kierownictwa TVP o wyciągnięcie konsekwencji wobec osób zaangażowanych w realizację pseudodokumentu “Inwazja” wyemitowanego 10 października 2019.

Program ten był elementem nagonki na społeczność lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transpłciowych, queerowych,  interpłciowych i aseksualnych (w skrócie LGBTQIA) prowadzonym przez media realizujące linię programową rządu. W tym programie grupa społeczna osób nieheteronormatywnych została ukazana w negatywny, stereotypowy sposób. 

Ten program był kulminacją realizowanych m. in. przez Wiadomości TVP działań propagandowych wymierzonych w społeczność LGBTQIA. 

Jego celem miało być wzbudzenie niechęci odbiorców do naszej grupy społecznej. Jej skutkiem było m. in. przyspieszenie procesu przyjmowania uchwał anty-LGBT przez rady miast, powiatów i województw. Finalnie deklaracje takie przyjęło ponad sto jednostek samorządu terytorialnego.

“Inwazja” złamała liczne artykuły z kodeksów etycznych, do których przestrzegania TVP zobowiązała się, zanim została przejęta przez ekipę realizującą propagandową linię PiS.

“Inwazja” złamała także przepisy prawa prasowego.

Szczegółowy opis programu, oparty na pozwie KPH wobec TVP, jest w załączniku nr 1. 
Lista złamanych artykułów kodeksów etycznych i prawa prasowego jest w załączniku nr 2.

W tym drugim załączniku można zobaczyć, że “Inwazja” po kilkanaście razy złamała większość artykułów z kodeksów etycznych, do których przestrzegania TVP zobowiązała się.

Konsekwencje dyscyplinarne i biznesowe

Telewizja publiczna z założenia ma być dla wszystkich obywateli. W tym także dla obywateli i obywatelek będących lesbijkami, gejami, osobami biseksualnymi, transpłciowymi, queerowymi, interpłciowymi i aseksualnymi (w skrócie LGBTQIA). Tymczasem doprowadziła ona do głębokiej utraty zaufania u tej kilkumilionowej grupy obywateli i obywatelek do TVP i polskiego państwa oraz spowodowała u niej poczucie zagrożenia ze strony polskiego państwa oraz współobywateli.

TVP będzie musiała odbudowywać to zaufanie przez wiele lat. Dlatego też konieczne są zdecydowane kroki. 

Jednym z nich jest wyciągnięcie konsekwencji wobec podmiotów, które realizowały  “Inwazję” na wszystkich jej etapach powstawania oraz z racji swoich funkcji i ról w procesie produkcyjnym były pełni świadome jej treści wymierzonej przeciwko społeczności LGBTQIA. 

Poczynając od osób wymienionych w napisach końcowych tej produkcji. 

Ponadto TVP powinna także przeprowadzić wewnętrzną kontrolę mającą na celu ustalenie niewymienionych w napisach końcowych osób, firm i organizacji zaangażowanych w tę produkcję.

Konsekwencje powinny ponieść:

Osoby wymienione w napisach końcowych “Inwazji”:

  • Przemysław Wenerski – scenariusz i redakcja
  • Marcin Tulicki – realizacja
  • Anna Olszak – współpraca
  • Małgorzata Dąbrowska – współpraca
  • Anna Szczepanik – montaż
  • Marianna Zając – oprawa muzyczna
  • Marcin Pańkowski – oprawa graficzna
  • Tomasz Wiktorowski – kierownik produkcji

Osoby występujące w “Inwazji”:

  • Osoba, która wcieliła się w wolontariuszkę nagrywającą potajemnie wewnętrzne spotkania KPH, oraz próbująca zdobyć dostęp do danych KPH i sprowokować osoby z tej organizacji do kompromitujących wypowiedzi,
  • Osoby, które udzielały komentarzy dla tej produkcji z pełną świadomością jej charakteru wymierzonego w społeczność LGBTQIA (Paweł Lisicki, Aleksander Nalaskowski, Dawid Mysior, Rafał Ziemkiewicz, Bronisław Wildstein)

Osoby odpowiedzialne za poszczególne etapy produkcji “Inwazji”:

  • prowadzenie prac koncepcyjnych w ramach Agencji Kreacji Publicystyki, Dokumentu i Audycji Społecznych TVP,
  • poszukiwanie i pozyskiwanie pomysłów, scenariuszy, formatów, materiałów literackich i konspektów oraz inspirowanie prac scenariuszowych,
  • zamówienie programu, 
  • nadzór i opiekę redakcyjną nad treścią programu, 
  • finansowanie produkcji programu,
  • nadzór produkcji programu, 
  • kierowanie i organizacja procesu produkcyjnego,
  • kolaudację (tj. komisyjne obejrzenie zrealizowanego materiału w celu jego oceny i dopuszczenia do dystrybucji), 
  • zatwierdzenie zamówionego programu,
  • promocję programu (za pomocą m.in. pasków w programach informacyjnych),
  • emisję programu.

Zewnętrzne firmy (w tym JDG) i organizacje: 

  • zaangażowane w produkcję “Inwazji” na wszystkich jej etapach,
  • w których osoby zaangażowane w produkcję “Inwazji” na wszystkich jej etapach, są ich założycielami, właścicielami, członkami zarządów, rad i komisji rewizyjnych.

Wyżej wymienione osoby te nie mogą się zasłaniać tym, że jedynie wykonywały polecenia przełożonych, ani tym, że ich rola w tej produkcji była marginalna. Idąc tym tokiem myślenia, należałoby uznać że praca korektorów, zecerów i drukarzy dla podżegającej do eksterminacji Żydów gazety “Der Sturmer” była całkowicie etyczna.

Dlatego też wobec wyżej wymienionych oraz ustalonych w ramach kontroli podmiotów  kierownictwo TVP powinno wyciągnąć najsurowsze przewidziane prawem konsekwencje służbowe i biznesowe. Powinno dyscyplinarnie rozwiązać z nimi umowy o pracę oraz anulować wszelkie zawarte z nimi umowy cywilnoprawne (umowy zlecenia, o dzieło, B2B, outsourcingowe, producenckie itp). A także całkowicie wykluczyć ponowne zawieranie ich w przyszłości przez wszystkie jednostki, oddziały, biura itp. TVP oraz wszelkie inne podmioty zależne od nich lub kontrolowane przez nie.

TVP powinno także podać do wiadomości publicznej informację o wyciągniętych konsekwencjach wobec tych osób, firm i organizacji. 

Ujawnienie szczegółów realizacji “Inwazji” oraz ataków na społeczność LGBTQIA w Wiadomościach TVP

TVP powinna także sporządzić i opublikować raport zawierający wszelką dokumentację pozwalającą odtworzyć powstawanie “Inwazji” na wyżej wymienionych etapach produkcji.

TVP powinna powołać zespół roboczy, który – bazując na doświadczeniach zgromadzonych przy “Inwazji” – powinien zbadać także treści z Wiadomości TVP, programów TVP.info oraz innych produkcji tej stacji pod kątem dyskryminacyjnych treści wymierzonych w społeczność LGBTQIA. W skład tego zespołu powinni wejść także przedstawiciele organizacji społecznych działających w obszarze niedyskryminacji, wspierających ocenę tych materiałów. 

Zmiany w kodeksie etyki oraz strukturze TVP

TVP powinna przeprowadzić konsultacje z organizacjami pozarządowymi działającymi w obszarze niedyskryminacji w celu wypracowania nowych rozwiązań zapobiegających powtórce tych propagandowych ataków oraz innych dyskryminacyjnych działań. 

Konieczne jest także wzmocnienie komisji ds. etyki poprzez odwołanie dotychczasowego składu (powołanie do niej Przemysława Wenerskiego oraz Danuty Holeckiej jest ponurym żartem), przyjęcie do niej osób o wysokich kwalifikacjach oraz wyposażenie jej w nowe kompetencje. 

Wydarzenia z nagonki na społeczność LGBTQIA w latach 2019-2020 oraz z całego 8-letniego okresu rządów PiS pokazały konieczność zaktualizowania co najmniej trzech punktów kodeksu etyki dziennikarskiej TVP:

  • Punkty 5. rozdziału I “Dziennikarz wobec telewidzów” oraz 4. rozdziału II “Informacje i opinie” powinny mocniej podkreślić wagę niezależności dziennikarzy i dziennikarek wobec nacisków ze strony rządu oraz powoływanego przez polityków zarządu TVP. 
  • W punkcie 2. rozdziału XI “Szacunek dla osób” katalog przesłanek dyskryminacyjnych powinien zostać rozszerzony o tożsamość płciową. Jest to uzasadnione licznymi transfobicznymi wątkami w tej dezinformacyjnej kampanii wymierzonej w społeczność LGBTQIA. 

Ponadto powinien zostać powołany organ ds. równości i niedyskryminacji o umocowaniu w strukturze TVP i kompetencjach pozwalajacych na efektywną działalność.

I wreszcie – wszystkie osoby pracujące dla TVP, niezależnie od formy zatrudnienia, powinny przechodzić obowiązkowe regularne szkolenia antydyskryminacyjne uwzględniające m.in. tematykę LGBTQIA. Dają one szansę na upowszechnienie, utrwalenie i zachowanie w ich działalności zawodowej postaw przeciwnych dyskryminacji, także w razie ponownego politycznego podporządkowania instytucji. 

Procesy sądowe

TVP przegrała dwa procesy sądowe wytoczone jej z powodu “Inwazji”.

21 czerwca 2022 roku Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł, że publikując materiał „Inwazja” TVP naruszyła dobra osobiste Magdaleny Świder, Moniki Tichy, Elżbiety Podleśnej, Karola Opica, Krzysztofa Listowskiego, Pawła Szamburskiego i Pawła Ziemby. 

Sąd zasądził ponad 48 500 zł zadośćuczynienia na rzecz organizacji społecznych działających na rzecz osób LGBT w Polsce, w tym m.in. Fundację Trans-Fuzja, Lambdę Szczecin, Prowincję Równości i KPH. Zadośćuczynienie otrzymali też powodzi i powódki. Co więcej, sąd nakazał TVP złożenie na swój koszt oświadczenia z przeprosinami w głównym wydaniu Wiadomości za naruszenie dóbr osobistych poprzez publikację materiału z naruszeniem zasad staranności i rzetelności dziennikarskiej. TVP złożyło od wyroku apelację.

Sąd przychylił się również do kolejnego żądania KPH i w wyroku 21 listopada 2022 nakazał TVP przekazać 10 000 zł na rzecz stowarzyszenia Lambda Warszawa. Ponadto TVP otrzymało zakaz dystrybucji  „Inwazji” w jakiejkolwiek formie. Zgodnie z decyzją sądu Telewizja Polska musi również przekazać na rzecz KPH 3 167 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz 1 100 zł na rzecz skarbu państwa tytułem nieuiszczonych kosztów procesu. 

Sąd nakazał jej  przeproszenie Kampanii Przeciw Homofobii oraz ww. osób, wpłacenie 10 tys zł na cele społeczne oraz pokrycie kosztów sądowych. Zamiast tego jednak stacja złożyła apelację od tego wyroku. 

Przegrane procesy są jeszcze jednym argumentem przemawiającym za wyciągnięciem konsekwencji wobec osób zaangażowanych w “Inwazję” na wszystkich etapach, od jej zamówienia po emisję.

TVP powinna niezwłocznie: 

  • wycofać apelacje, 
  • wykonać wyroki,
  • wyciągnąć konsekwencje dyscyplinarne i biznesowe wobec pracowników i współpracowników, którzy podjęli decyzję o obronie tego programu w sądach oraz brali udział w niej, 
  • udostępnić w trybie informacji publicznej dokumentację procesową 

Proszę o odpowiedź zwrotną z: 

  • opisem obecnej sytuacji, 
  • informacją o podjętych i planowanych krokach wobec tych pracowników, współpracowników, zewnętrznych firm i organizacji zaangażowanych w proces powstawania “Inwazji” oraz jej obrony w sądzie,
  • informacją o podjętych i planowanych krokach mających na celu udostępnienie informacji o procesie produkcyjnym “Inwazji”,
  • podjętych i planowanych krokach mających na celu zapobieżenie powtórzeniu się tej sytuacji.

Z poważaniem

Jakub Gawron – współautor Atlasu Nienawiści, współorganizator Marszu Równości w Rzeszowie 

Osoby, których prywatność i poczucie bezpieczeństwa zostały naruszone przez TVP w programie “Inwazja”:
Monika Tichy
Elżbieta Podleśna
Magdalena Świder
Karol Opic
Paweł Szamburski
Paweł Ziemba
Krzysztof Listowski

Możesz poprzeć to pismo podpisując się pod tą petycją.

Do wiadomości:

  • KPH
  • Lambda Polska 
  • Lambda Warszawa
  • MNW
  • Koalicja Miast Maszerujących
  • Parlamentarny Zespół do spraw Równouprawnienia Społeczności LGBT+
  • Pełnomocnik Rządu do spraw Równego Traktowania
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego 
  • Posłanki i posłowie z klubu KO
  • Posłanki i posłowie z klubu Lewicy
  • Posłanki i posłowie z klubu PL2050 – 3D
  • Posłanki i posłowie z klubu PSL – 3D
  • Senatorki i senatorowie z klubu KO
  • Senatorki i senatorowie z klubu Lewicy
  • Senatorki i senatorowie z klubu PL2050 – 3D
  • Senatorki i senatorowie z klubu PSL – 3D
  • Ministerstwo ds. rodziny i polityki społecznej
  • Ministerstwo Sprawiedliwości 
  • Rzecznik Praw Obywatelskich 
  • Media
  • Komisja Kultury i Środków Przekazu

Proszę ww. podmioty o monitorowanie sytuacji oraz podejmowanie tego tematu w ramach swoich działań.